AİHM, sendika.org’un erişim engellerine yönelik başvurusunu reddetti

three stern looking judges with a desk tag in front saying sendika.org

“Başvurumuzu reddederken, sansürü aşmak için alan adına sayılar ekleyerek yeni adreslere taşınmamızı bize lütfedilen bir ifade özgürlüğü imkanı gibi sunmaları da mahkemenin ciddiyetini sorgulamamıza yol açan ironik bir durum”

Barış Altıntaş

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Temmuz 2015’ten beri defalarca kez erişime engellenen ve Anayasa Mahkemesi kararına rağmen açılmayan sendika.org için yapılan başvuruyu kabul edilemez buldu. 

Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) yaklaşık 5 yıl boyunca dosyayı ele almaması üzerine sendika.org avukatları 10 Şubat 2020 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurmuştu. 

Başvuruda, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) ifade özgürlüğünü koruyan 10. maddesinin, etkili yargılama zorunluluğu getiren 13 maddesinin ve kısıtlamaların siyasi saiklerle yapılmasını engelleyen 18. Maddesinin ihlal edildiğini iddia etmişti.

Bu süreçte AYM, 11 Mart 2020 tarihinde sendika.org’un engellenmesinin hak ihlali olduğuna hükmederek manevi zararlar için 6.000 TL ve yargılama giderleri için 3226.90 TL ödenmesine karar verdi. 

AYM, dosyayı engelleme kararı alan Gölbaşı Sulh Ceza Hakimliğine gönderi ancak rağmen sitenin engeli Ekim 2020’ye kadar açılmadı. 

AİHM’nin Kararı

5 Aralık tarihinde kararını açıklayan AİHM, AYM’nin ifade özgürlüğü ihlalini kabul etmesinin ihlalin tanınması anlamına geldiği ve verilen tazminatın yeterli olduğu ve site engelinin kaldırılma süresinin makul olduğunu değerlendirerek sendika.org’un mağduriyetinin giderildiğine hükmetti. 

Kararla ilgili konuşan sendika.org’un sahibi Ali Ergin Demirhan “AİHM’in bu kararı, Türkiye’de yargı sistemine güvendikleri görüntüsünü sürdürme isteklerini ortaya koyuyor. Bu, aslında şaşırtıcı değil ancak Türkiye’deki sistematik internet sansürünü ve ifade özgürlüğüne dair sorunları görmezden gelme pahasına olmamalıydı” dedi. 

Mahkeme ayrıca sendika.org’un dosyasının Anayasa Mahkemesi önünde bireysel başvurusunun derdest olduğu süre boyunca yeni alan adları oluşturarak yayıncılık faaliyetlerine devam edebildiğini de söyledi. Kararda: “...bu alan adlarından biri olan www.sendika62.org adresine 2017 ve 2018 yıllarında bir yıl bir aydan fazla bir süre boyunca erişilebildiği anlaşılmaktadır” denildi. .

Bu noktayla ilgili konuşan Demirhan: “Başvurumuzu reddederken, sansürü aşmak için alan adına sayılar ekleyerek yeni adreslere taşınmamızı bize lütfedilen bir ifade özgürlüğü imkanı gibi sunmaları da mahkemenin ciddiyetini sorgulamamıza yol açan ironik bir durum” dedi. 

AİHM ayrıca, sendika.org’un 18. maddesi uyarınca siyasi saiklerle hedef alındığı iddialarını "açıkça dayanaktan yoksun" bularak reddetti.

Son olarak Demirhan: “AYM’nin kararını yeterli bulup meseleyi burada kapatmaları, Türkiye’nin ifade özgürlüğü ihlalleri ile ilgili derinleşen sorunlarına doğrudan bir eleştiriden kaçındıklarını gösteriyor. Bu karar hukuken sendika.org ‘un davasını kapatmış olabilir, ama basına karşı yoğun baskı olduğu Türkiye’de elimizde internet sansürüne karşı etkili bir hukuki mekanizma olduğunu söylemek maalesef çok zor” diye konuştu. 

Türkiye’de sendika.org hakkında verilen engelleme kararı, Türkiye’de birçok muhalif haber sitesi için de sıklıkla kullanılan ve “ulusal güvenlik, kamu düzeni ve suç önleme” gibi gerekçelere dayandırılan 5651 sayılı İnternet Yasası’nın 8/A maddesi uyarınca gerçekleştirilmişti.