Dünya Sansür Gündemi (12-18 Eylül)

Çin hükümeti, gıda kıtlığı paylaşımlarını sansürlemek için troll ekipleriyle spam yapıyor BAE’de yaşam maliyeti kriziyle ilgili makale yayımladıkları gerekçesiyle gazeteciler toplu olarak işten çıkarıldı Cezayir’de gazeteciliği kontrol altına alacak bir yasa üzerinde çalışılıyor İran hükümeti, sansür tasarısını gizlice uygulamakla suçlanıyor TikTok, Azerbaycan'da geçici olarak askıya alındı TikTok'a bir engel de Ermenistan'dan Kaliforniya’da sosyal medya yasası onaylandı Rusya, Novaya Gazeta’nın çevrimiçi yayım lisansını da iptal etti

Çin hükümeti, gıda kıtlığı paylaşımlarını sansürlemek için troll ekipleriyle spam yapıyor

Çin’de yaklaşık 4.5 milyon insanın yaşadığı İli Kazak Özerk İli, herhangi bir resmi açıklama yapılmadan Kovid-19 tedbirleri kapsamında Ağustos ayı başında karantinaya alındı. Yaklaşık 1.5 aydır süren karantina sebebiyle gıda ve ilaç konusunda büyük bir sıkıntı yaşayan kent halkı, bu şikayetlerini Çin’in en popüler sosyal medya platformu Weibo’da paylaşınca Çin hükümetinden karşı hamle geldi. China Digital Times’ta yer alan habere göre hükümet yetkilileri, ülkenin sansür mekanizmasına bir talimat vererek bu şikayetleri sansürleyip arka planda bırakmak için bir ‘yorum seli’ kampanyası başlatmalarını istedi. Ortaya çıkan bir yönergede hükümetin, troll ekiplerinden "aile hayatı, ebeveynlik, yemek pişirme veya kişisel ruh halleri" de dahil olmak üzere çeşitli konularda mümkün olduğu kadar içerik üretmelerini istediği görülüyor. https://www.independent.co.uk/asia/china/xinjiang-lockdown-online-comment-censor-b2165251.html

BAE’de yaşam maliyeti kriziyle ilgili makale yayımladıkları gerekçesiyle gazeteciler toplu olarak işten çıkarıldı

Birleşik Arap Emirlikleri’nde yayım yapan internet gazetesi Al-Roya, Haziran ayı başında ülkedeki emtia ve yakıt fiyatlarındaki artış ve Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki yaşam maliyetiyle ilgili bir ekonomik rapor yayımladı. Raporda, başta gıda maddeleri ve zorunlu ihtiyaçlar olmak üzere fiyatlardaki artışın dar gelirlileri doğrudan etkilediğine vurgu yapıldı. Lübnan merkezli Raseef22 isimli internet gazetesinin haberine göre Al-Roya yönetimi, bu rapor sebebiyle tüm gazetedeki tüm gazetecileri kovdu. Yine habere göre kovulan gazetecilerin bazıları sorguya dahi çekildi. https://www.middleeasteye.net/news/uae-journalists-mass-sacking-report-cost-of-living-crisis https://www.middleeastmonitor.com/20220914-uae-censorship-mass-firing-at-newspaper-over-cost-of-living-crisis-report/

Cezayir’de gazeteciliği kontrol altına alacak bir yasa üzerinde çalışılıyor

Cezayir hükümeti, ülkedeki basılı ve internet gazeteciliğini kontrol altına alacak yeni bir yasa tasarısı üzerinde çalışıldığını duyurdu. Cezayir Bakanlar Konseyinde 11 Eylül Pazar günü gece geç saatlere kadar tartışılan taslak, çevrimiçi gazeteleri fon kaynaklarını beyan etmeye zorluyor. Taslak yasalaşırsa Cezayir’de yayım yapan basılı ve internet gazetelerinin yurt dışından veya "şüpheli kaynaklardan" para alması yasaklanacak. https://english.alaraby.co.uk/news/algeria-reveals-new-journalism-law-censorship-mounts

İran hükümeti, sansür tasarısını gizlice uygulamakla suçlanıyor

İran Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi ve hükümeti, çevrimi sansürü yoğunlaştıracak ve internet erişimini sınırlayacak tartışmalı bir yasa tasarısını gizlice uygulamakla suçlanıyor. Parlamento, İran'ın internet ağ geçitlerinin kontrolünü silahlı kuvvetlere devredecek ve VPN kullanımını suç sayacak bir yasa tasarısını geçirmeye çalışırken İran basını, Raisi hükümetinin yasa taslağında ön görülenleri şimdiden uygulamaya başladığını iddia etti. Durumun ortaya çıkmasının ardından sansür girişimleri nedeniyle Raisi ve ilgili yardımcısı istifaya çağrılırken farklı bir gelişme de yaşandı. Raisi'nin başkan yardımcılarından birinin bir aile üyesinin Kanada'ya göç ettiği ve birçok İranlı'nın internete yönelik devlet sansürünü atlatmak için kullandığı sanal özel ağlar (VPN'ler) satan bir şirket kurduğu ortaya çıktı.  https://www.rferl.org/a/iran-vice-president-son-vpns/32032030.html

TikTok, Azerbaycan'da geçici olarak askıya alındı

Azerbaycan Devlet Güvenlik Hizmeti, Ermenistan'la süren çatışmalarla ilgili dezenformasyon yaratmak amaçlı içerikler yaydığı gerekçesiyle ülkede TikTok'un geçici süreyle askıya alındığını duyurdu. Yapılan açıklamada "Halihazırda gerçekleştirilen askeri operasyonlarla ilgili sosyal medya platformu TikTok, ordumuzun başarılarına gölge düşüren, askeri sırlar içeren, toplumda yanlış bir kanaat oluşturmayı amaçlayan bilgiler yayımlamaktadır. Bu sebeple Azerbaycan topraklarında TikTok'un faaliyetlerinin geçici olarak sınırlandırılmasına karar verildi ve bunun için ilgili makamlara dilekçe verildi" ifadeleri yer aldı. https://www.trthaber.com/haber/dunya/azerbaycanda-tiktokun-yayini-gecici-olarak-durduruldu-708706.html

TikTok'a bir engel de Ermenistan'dan

Dünya çapında, risk altındaki internet kullanıcılarının dijital haklarını savunan Access Now platformunun #KeepItOn kampanyasını yöneten Felicia Anthonio ve kampanyanın ortakları TikTok'un Ermenistan'da da erişime engellendiğini duyurdu. Azerbaycan ve Ermenistan hükümetinin TikTok'a uyguladıkları engeli kaldırmaları gerektiğini söyleyen Anthonio, “TikTok gibi sosyal medya platformları, düşünce ve ifade özgürlüğü için meşru kanallardır. Azerbaycan ve Ermenistan hükümetleri platformu kapatamazlar ve dürüst olmak gerekirse dünyanın bunu fark etmeyeceğini düşünüyorlar" dedi. Access Now Teknik Hukuk Müşaviri Natalia Krapiva ise “Hükümetlerin - Orta Asya ve Doğu Avrupa da dahil olmak üzere - anlatıyı kontrol etme yönündeki köklü dürtüsü durmalı. Yetkililer beğensin ya da beğenmesin, insanların internete girme ve sosyal medyayı kullanma hakkı var, bu yüzden engellemeye değil kolaylaştırmaya odaklanın” diye konuştu. https://www.accessnow.org/tiktok-azerbaijan-armenia/

Kaliforniya’da sosyal medya yasası onaylandı

Kaliforniya Valisi Gavin Newsom, 13 Eylül Salı günü, Kaliforniyalıları çevrimiçi nefret ve dezenformasyondan koruyacağı iddiasıyla tasarlanmış bir yasa tasarısı imzaladığını duyurdu. “AB 587” isimli yasa, sosyal medya şirketlerinin, bir gönderiyi kaldırmaktan hesabın askıya alınmasına kadar yapabilecekleri her türlü eyleme dair ilgili mercilere bir açıklamada bulunmasını şart koşuyor. Uzmanlar ise yasa tasarısıyla ilgili sayısız sorun olduğunu belirtirken hizmet şartlarını tanımlayan bölümü de “sansür tuzağı” olarak adlandırdı. https://www.sozcu.com.tr/2022/teknoloji/sosyal-medya-sirketleri-artik-nefret-soylemi-politikalarini-aciklamak-zorunda-kalacak-7365144/

Rusya, Novaya Gazeta’nın çevrimiçi yayım lisansını da iptal etti

Moskova’da bir mahkeme, 5 Eylül’de Rusya Federal Bilgi Teknolojileri ve Kitle İletişim Denetleme Kurumu’nun (Roskomnadzor) talebiyle ülkenin önde gelen bağımsız gazetelerinden Novaya Gazeta’nın yazılı basın lisansını iptal etmiş ve gazetenin Rusya’da faaliyet göstermesini fiilen yasaklamıştı. Bu karardan günler sonra yeni bir gelişme yaşandı ve 15 Eylül Perşembe günü Rusya Yüksek Mahkemesi, gazetenin internet ortamında yayım yapmasına olanak sağlayan çevrimiçi yayım lisansını da iptal etti. Bu, Novaya Gazeta’nın artık ülkede hiçbir şekilde yayım yap(a)madığı anlamına gelirken ülkenin internet gözlemcisi Rozkomnadzor, gazetenin web sürümünü defalarca kez Ukrayna’nın işgaliyle birlikte Rusya’da yürürlüğe konan sansür yasasını ihlal etmekle suçlamıştı.  Karar sonrası konuşan gazetenin Nobel barış ödüllü genel yayın yönetmeni Dmitri Muratov, Roskomnadzor’a seslenerek “Yaptığınızın 30 yıllık bir tarihe sahip olan Novaya Gazeta’yı yok edeceğinin farkında mısınız? Yaptığınız şey bir cinayet. Bu kararla birlikte yüzlerce insanı işten, milyonlarca okuru da bilgi edinme hakkından mahrum bırakıyorsunuz” dedi. Muratov, Mart ayında gazetenin internet sitesinin 27 milyon tekil görüntülenme aldığını da belirtti. Muratov, karar itiraz etme hakları olduğunu ve bunu kesinlikle kullanacaklarını belirtti. https://www.voanews.com/a/russia-revokes-independent-novaya-gazeta-last-media-license/6748720.html