Haberleriyle Europol'ün usulsüzlüklerini ortaya çıkaran gazeteci Zandonini, Europol konferansına alınmadı

Europol'ün veri koruma normlarını aşmaya çalıştığını ve kendi veri koruma ofisini devre dışı bıraktığını ortaya çıkaran gazetecilerden Giacomo Zandonini, Europol'ün veri güvenliği konulu konferansına alınmadı.

ELİF AKGÜL

Gazeteci Giacomo Zandonini, Avrupa Polis Teşkilatı (Europol) ve Avrupa Hukuk Akademisi’nin (Academy of European Law -ERA) birlikte düzenlediği 13. EDEN konferansına katılımının engellendiğini duyurdu. 

Veri güvenliği ve kolluğun temel iş alanı olarak yapay zeka kullanımı üzerine gerçekleştirilen konferansa katılamayan Zandonini sosyal medya hesabından “Europol gazetecilerden ve araştırmacılardan korkuyor mu?” diye sordu.

Resmi sitesinde yer alan bilgilere göre söz konusu konferans, “çeşitli sektörlerde kolluk kuvvetlerinde veri korumasını, kuantum bilişimin, polislikteki yapay zekanın ve dezenformasyonla mücadelenin etkisini araştırırken güvenlik endişeleri ile bireysel haklar arasındaki gerginliği ele almayı” amaçlıyor. 

Kolluk kuvvetleri yetkilileri, veri koruma görevlileri, Europol Veri Koruma Uzmanları Ağı (EDEN) üyeleri, ulusal veri koruma otoritelerinin temsilcileri ve akademisyenlerin katılımını amaçlayan konferansın internet sitesinde basın akreditasyonu için bir bilgi yer almıyor. 

“Aksilik” olabilir mi?

Europol’un genel merkezinin bulunduğu Lahey’deki konferansa Ağustos ayı başında “katılımcı” olarak kaydolan Zandonini, 10 Eylül’de konferans organizatörlerinin kendisine bir onay maili attığını söyledi.

Ancak 13 Eylül’de Zandonini’ye gelen ikinci bir mailde, “gazeteci olduğu” gerekçesiyle 16-17 Eylül’deki konferansa “katılımcı” olarak kaydının reddedildiği yazdı.

Konferansa “katılımcı” olarak değil, “gazeteci” olarak ve basın akreditasyonuyla katılması istenen Zandonini, bunun için çok geç olması sebebiyle konferansa katılımının engellendiğini söyledi.

Peki İtalyan gazetecinin yaşadığı bu “aksiliğin” nedeni muhtemel bir şanssızlık mı yoksa bunun Zandonini’nin profesyonel işleriyle bir alakası var mı?

2021’den bu yana ne değişti?

2021 yılında başka bir EDEN konferansında “katılımcı” olarak yer alan Zandonini, ret maili almadan hemen önce Linkedin profilinin bazı Europol çalışanları tarafından ziyaret edildiğini kaydetti.

Europol’ün elindeki petabaytlarca kişisel veri hikayesi

Europol’ün bu hareketini anlayabilmek için Zandonini’nin gazetecilik faaliyetlerine bakmak gerekiyor.

Zandonini’nin de içinde olduğu bir araştırmacı gazeteci ekibi, ortak projeleriyle 2021 yılında Investigative Journalism for Europe’un bağımsız gazetecileri destekleme fonundan yararlandı. Söz konusu proje, Europol'ün kitlesel gözetleme programları yürütürken veri koruma normlarını nasıl sürekli olarak aşmaya çalıştığını ortaya çıkarmaya yönelikti. Araştırmanın bir sonucu olarak Europol, elindeki petabaytlar dolusu veriyi silmek zorunda kaldı.

Projenin ikinci ayağı ise Avrupa Birliği (AB) sınırlarını geçen göçmenleri ve sığınmacıları izlemeyi amaçlayan Europol programları üzerineydi. 

Ekibin elde ettiği belgeler, bir AB kuruluşu olan Avrupa Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı Frontex’in yürüttüğü PeDRA programının 2021 sonlarında gizlice genişletildiğini, cinsel yönelim ve siyasi tercihler gibi son derece hassas verilerin toplanmasına izin verildiğini ve kendi veri koruma ofisini devre dışı bıraktığını ortaya koydu. 

Söz konusu araştırmalara ilişkin haberler The Guardian, Balkan Insight, Der Spiegel’in de aralarında olduğu beş ülke ve dilde çeşitli medya kuruluşlarında yayımlandı. 

“Belki sonrasında bir şey yazmışsınızdır”

Zandonini, bu seneki konferansta araştırmacı sıfatıyla katılımcı olarak yer almasının engellenmesi üzerine bir Europol görevlisine ulaştığını yazdı. Adı Damian olan yetkiliye 2021 yılında konferansta katılımcı olarak yer aldığını hatırlatan Zandonini’nin hafif bir gülümseme eşliğinde aldığı cevap, dikkate değerdi: “Belki sonrasında bir şey yazmışsınızdır.”