Sansür Gündemi – (2-8 Mayıs)

Basın özgürlüğü

• Türkiye Gazeteciler Sendikası 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde, 2020 Türkiye Basın Özgürlüğü Raporu’nu yayımladı. Rapora göre son bir yılda 28 gazeteci cezaevine girdi, cezaevinde bulunan gazetecilerin sayısı 85. Son bir yılda 103 gazeteci gözaltına alındı, en az 76 gazeteciye soruşturma açıldı. Gazeteciler en az 239 günü gözaltında geçirdi.
• RTÜK, Halk TV ve Habertürk’e siyasilerin katıldığı programlardaki sözler nedeniyle ceza verdi. Halk TV’ye CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu’nun sözleri gerekçe gösterilerek ceza verildi. Habertürk’ün ceza gerekçesi İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener ve Gazeteci Fatih Altaylı’nın sözleri oldu. RTÜK, Halk TV'ye üst sınırdan para cezası ve 5 program durdurma cezası; Habertürk'e üst sınırdan para cezası verdi.
• Libya’da hayatını kaybeden MİT görevlisinin ifşa edildiği iddiasıyla tutuklanan gazetecilerin avukatlarına haber verilmeden duruşma yapıldı. Barodan çağrılan avukatlarla yapılan duruşmada gazeteciler tahliye edilmedi. Aynı dosyada adı iddianamede şüpheliler arasında bulunan gazeteci Erk Acarer’in ‘yakalanması için’ karar çıkarıldı. "MİT Kanunu'na muhalefet" ve "Gizli bilgi ve belgeleri açıklama" iddialarıyla hazırlanan iddianame, İstanbul 34. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi.
• CHP'li Utku Çakırözer, Türkiye’de ilk Covid-19 vakasının görüldüğü 11 Mart ile 1 Mayıs tarihleri arasını kapsayan basın özgürlüğü raporunu açıkladı. Çakırözer’in, koronavirüs döneminde basın özgürlüğüne ilişkin hazırladığı rapora göre, Türkiye’de ilk Covid-19 vakasının açıklandığı günden bu yana 273 habere erişim engeli getirildi. 30 gazeteci hakkında hukuki süreç başlatıldı.
• İletişim Başkanı Fahrettin Altun, eski başbakanlardan Adnan Menderes üzerinden Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı eleştiren “Makus kaderden kaçış yok" başlıklı yazıya ilişkin Ragıp Zarakolu ve Artı Media hakkında suç duyurusunda bulundu.
• Anayasa Mahkemesi gazeteci İdris Sayılğan’ın kişi hürriyet ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine hükmetti. “Örgüt üyeliği”nden 3 yıla yakın tutukluk sonrası 2019 sonunda tahliye edilen gazeteci İdris Sayılğan’ın kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ile adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine dair yapmış olduğu 18 Temmuz 2018 tarihli bireysel başvurunun dayanaktan yoksun olduğuna karar verildi.
• Tekirdağ’da Yerel Gazete Muhabiri Ferhat Akgün’e pandemi hastanesi olarak kullanılan Tekirdağ Devlet Hastanesi’ne izinsiz girdiği iddiasıyla ev hapsi verildi.

Erişim engelleri

• Independent Türkçe üçüncü kez erişime engellendi. Daha önce iki kez erişime engellenen Independent Türkçe, 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nde üçüncü kez erişime kapatıldı.
• Anayasa Mahkemesi erişime engellenen sendika.org’un temsilcisine 6 bin TL tazminat ödeneceğini ve ihlalin sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapılacağını açıkladı. AYM, Mart ayında sendika.org internet sitesine erişimin tamamıyla engellenmesinin basın ve ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetti.
• Gebze Esnaf ve Sanatkârlar Odası internet sitesi hacklendiği gerekçesiyle erişime engellendi.
• Millî Gazete’nin Nisan ayında yaptığı “Cumhurbaşkanı’nın market projesine Tağşişli genel müdür” haberine mahkeme tarafından erişim engeli getirildi. Ankara 8. Sulh Ceza Hâkimliği’nin verdiği kararla sadece Millî Gazete değil, haberi kullanan 55 gazete ve internet haber sitesi de erişim engeliyle karşılaştı.
• Verilerle Türkiye’de yayın ve erişim yasakları: Türkiye’de son 10 yılda kamuoyunu ilgilendiren olaylarda 600'ü aşkın yayın yasağı getirildi. Birçok yoldan engellenebilen haber içerikleriyse binlerle sayılıyor.

İfade özgürlüğü

• İçişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Çataklı’nın yaptığı yazılı bir açıklamaya göre Covid-19 paylaşımı yapan 7 bin 127 sosyal medya hesabı hakkında çalışma yapıldı. Tespit edilen 1058 sosyal medya kullanıcısından 496'sı yakalandı, bunlardan 10'u tutuklandı.
• Şubat ayında "örgüt üyeliği" suçlamasıyla tutuklanan Kürt yazar ve siyasetçi Mahmut Alınak için müebbet istendi. Alınak hakkında müebbet hapis cezası istemiyle hazırlanan iddianamede, husumetli aileleri barıştırması, Kürtçenin Türkçe ile aynı statüde yer alması için BM’ye dilekçe vermesi 'ağır suç' sayıldı. İşsizlik ve zamlara karşı yapılmak istenen eylemler de suçlama gerekçesi yapıldı.
• Adana Cumhuriyet Başsavcılığı, kanser hastalığı nedeniyle hayatını kaybeden 9 yaşındaki Ahmet Ataç ile ilgili sosyal medya paylaşımlarına soruşturma başlattı. 2018 yılında FETÖ soruşturması neticesinde Ahmet’in babası ve annesi tutuklanmış, babası cezaevinde kalırken annesi ise yurtdışı çıkış yasağıyla iki buçuk ay sonra serbest bırakılmıştı.
• FETÖ/PDY'ye yönelik yürütülen soruşturma kapsamında 1 Mayıs'ta gözaltına alınan ‘kacsaatolduson’ Twitter hesabının yöneticisi Hüseyin Yılmaz tutuklandı. 'Silahlı terör örgütüne üyelik'ten tutuklanan Yılmaz daha önce de FETÖ/PDY soruşturmasında tutuklanıp tahliye edilmişti.
• İnsan Hakları Derneği (İHD), ‘2019 yılı Türkiye’deki İnsan Hakları İhlalleri Raporu’nu paylaştı. Rapora göre ifade, örgütlenme ve toplanma özgürlüğü haklarını kullandıkları için (sosyal medya paylaşımları dahil) adli soruşturmaya uğrayıp gözaltına alınanların sayısı 8 bin 803 kişi tespit edildi, bu kişilerden 831’i ise tutuklandı.
• Bankacılık Kanunu’na şubat ayında eklenen “Finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlemler”le ilgili maddenin ardından, bu hafta resmi gazetede yayımlanan yönetmelikle döviz kurları ile ilgili internette yorum yapmak ve ‘yanıltıcı izlenim’ uyandıran yanlış bilgi veya söylentiler paylaşmak manipülasyon olarak kabul edilecek.
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Mehdi Tanrıkulu davasında Türkiye'yi mahkum etti. Sahibi olduğu TEVN Yayınevinin 2006 yılında bastığı “Kapitalist Emperyalizm Sürecinde PKK’nin Rolü” kitabı nedeniyle 2008 yılında bir yıl altı ay hapis cezasına çarptırılan Mehdi Tanrıkulu’nun AİHM başvurusu sonuçlandı. Mahkeme Tanrıkulu’nun “düşünce ve ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine” hükmetti; Türkiye’yi mahkum etti.
• Konser yasaklarının kaldırılması için ölüm orucunda olan ve vefat eden Grup Yorum üyesi İbrahim Gökçek’in cenazesinin Kayseri'ye uğurlanması öncesinde Gazi Mahallesi'nde yapılmak istenen yürüyüş engellendi. Grup Yorum üyeleri Eren Erdem ve Dilan Poyraz ile çok sayıda kişi gözaltına alındı. Halkın Hukuk bürosu gaz atan polisin bir süre sonra içeri girerek cenazeyi kaçırdığını açıkladı. Cenaze Tuzla'da aileye teslim edildi.
• CHP Grup Başkanvekilleri Özgür Özel ve Engin Özkoç hakkında Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun hakkındaki 'Boğaz’da kaçak var' haberine ilişkin açıklama ve paylaşımları gerekçesiyle soruşturma başlatıldı.
• 6 Mayıs 1972’de idam edilen Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan için İstanbul Beşiktaş’taki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Ofisi önünde anma gerçekleştirmek isteyen 3 üniversite öğrencisi polisin müdahalesiyle gözaltına alındı.