Tr 
En 
Yayımlanan yeni bir rapora göre alan adlarının erişime engellenmesi çözüm değil, sorun yaratıyor ve önemli riskler barındırıyor. Rapora göre suça konu içerik yerine direkt olarak internet sitesinin engellenmesi hem ekonomik kayıplara hem de ifade özgürlüğünün kısıtlanmasına neden oluyor.
ARMAĞAN TEZEL
Almanya merkezli İnternet Endüstrisi Birliği’nin (ECO) inisiyatifi topDNS’in raporuna göre yasadışı çevrimiçi içerikleri engellemek amacıyla direkt olarak alan adlarının erişime engellenmesi çözümden çok sorun yaratıyor.
Kendilerini “Avrupa'nın en büyük internet derneği” olarak tanımlayan ECO, alan adlarına uygulanan erişim engellerinin zannedildiği gibi etkili olmadığını belirtti.
“Engellemek yerine kaldır” başlıklı raporda, erişim engeli getirilen alan adlarının genellikle alternatif alan adları veya IP adresleri üzerinden erişilebilir olmaya devam ettiği, bu nedenle de kapatmaların uzun vadede yetersiz kaldığı vurgulandı.
“Hem ekonomik kayıplara hem de ifade özgürlüğünün kısıtlanmasına neden oluyor”
Raporda, alan adlı engellemelerinin istenmeyen yan hasarlara da neden olduğu, aynı alan adında bulunan ve yasal faaliyet gösteren hizmetler ve içerikleri de etkilediği belirtildi:
“Örneğin, yalnızca bir satıcının yasadışı faaliyeti nedeniyle bir çevrimiçi pazar yerinin tümüne erişim engeli getirilebiliyor. Bu aynı alan adı altında faaliyet gösteren diğer meşru işletmelerin de erişime engellenmesi anlamına geliyor. Bu da ekonomik kayıplara ve ifade özgürlüğünün kısıtlanmasına yol açıyor.”
“Yasadışı içerikle başa çıkma sorumluluğu, uzmanlığı olan kolluk kuvvetine verilmeli”
Raporda, alan adı engellemelerinin kimin tarafından uygulanması gerektiği konusunda endişeler de dile getirildi.
“Özel internet servis sağlayıcılarından yasal bir talep olmadan erişim engeli uygulamaları isteniyor” denen raporda, bu durumun keyfi ve haksız erişim engellemelerine yol açabileceği söylendi:
“Özellikle birçok kullanıcının ulusal sınırlar ötesinde kullandığı internet gibi akışkan bir kaynak söz konusu olduğunda yasadışı içerikle başa çıkma sorumluluğu, ilgili uzmanlığa ve yetkiye sahip olan kolluk kuvvetlerine ait olmalıdır.”
Alan adı engelleme politikası
ECO yöneticilerinden avukat ve alan adı hukuku uzmanı Thomas Rickert, insan haklarını ve hukukun üstünlüğünü tıpkı çevrimdışı dünyada olduğu gibi çevrimiçi dünyada da korumak gerektiğini vurguladı.
Alan adı kapatmalarının yalnızca istisnai durumlarda uygulanması gerektiğini söyleyen Rickert, şöyle devam etti:
“Yasadışı çevrimiçi içerik, sorumlu kolluk kuvvetleri tarafından direkt olarak kaynağında bulunmalı ve ‘engellemek yerine kaldır’ ilkesine uygun olarak sorumlular hakkında kovuşturma yürütülmelidir. ECO topDNS Girişimi ve üyelerinin kampanya yürüttüğü şey tam olarak budur.”
2023’te Türkiye’de 197 bin alan adına erişim engeli getirildi
12 Temmuz’da yayımlanan Free Web Turkey 2023 İnternet Sansürü Raporu’na göre 2023’te 197 bin 907 URL ile en fazla erişim engeli, alan adlarına uygulandı.
Bu sayıya 173 kararla ulaşılırken 2022’de olduğu gibi 2023’te de hükümete yakın olmayan internet gazetelerine uygulanan erişim engelleri ön plana çıktı.
Zira geçen yıl haber sitelerine ait 30 alan adı, 29 farklı kararla erişime engellenirken bazı yayıncıların alan adları birden fazla kez engellendi.
Örneğin Kızıl Bayrak gazetesine ait beş, Etkin Haber Ajansı’na (ETHA) ait dört, Komün Dergi’ye ait üç, Gazete Patika’ya ait üç, Özgür Gelecek’e ait üç, Deutsche Welle (DW) Türkçe’ye ait iki ve Yeni Demokrasi Gazetesi’ne ait iki farklı alan adı mahkeme kararları sonucunda erişime engellendi.
Voice of America (VOA) Türkçe, Alınteri, Yeni Demokrat Gençlik, Yeni Yaşam ve Avrupa Demokrat gazeteleri ile 100Süzler platformuna da bir kez erişim engeli getirildi. Jinnews ise Türk Telekom tarafından kendi müşterilerine engellenirken Sözcü Gazetesi’nin sozcu.com.tr şeklindeki alan adı da 14 Mayıs’ta Milli Eğitim Bakanlığı tarafından devlet okullarında erişime engellendi.
Bu gazetelerin 24’ü milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması gerekçesiyle engellenirken VOA ve DW’ye ait üç alan adı RTÜK’ün talebi üzerine, lisanssız yayım yaptığı gerekçesiyle engellendi.
