RTÜK, Deutsche Welle’nin (DW), alternatif alan adları için de yayın lisansı alması gerektiğine karar verdi. Lisans başvurusu yapmazsa DW'nin güncel alan adlarına da erişim engeli getirilecek.
Haftalık olağan toplantısını yapan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Türkiye’de internet üzerinden yayım yapabilmesi için DW'nin halihazırda kullandığı alternatif alan adları için de yayın lisansı almasına karar verdi.
Toplantıda, dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr için yayın lisansı başvurusu yapılması adına DW’ye üç gün süre verilmesi, başvuru yapılmaması durumunda ise erişim engeli getirilmesi için yargı yoluna gidilmesi oy çokluğuyla kabul edildi.
Kararı, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımla RTÜK Üst Kurulu Üyesi Tuncay Keser duyurdu.
DW’ye ikinci kez şart koşuldu
Lisans başvurusunda bulunması için DW’ye tanınan 72 saatlik süre, karar RTÜK’ün sitesinde yayımlandıktan sonra başlayacak.
RTÜK, Alman kamu yayıncı kuruluşu DW'nin Türkçe yayımlarını da yaptığı global alan adı dw.com’a Şubat 2022’de de yayın lisansı alma şartı getirmişti. Ancak DW lisans başvurusu yapmamış ve dw.com, 1 Temmuz 2022’de Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğinin kararıyla erişime engellenmişti.
Almanya'nın 32 dilde yayın yapan uluslararası yayın kuruluşu DW ile birlikte ABD'nin uluslararası yayın kuruluşu Voice of America'nın (VOA) Türkçe yayınlarına lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle Türkiye'de erişim engeli getirilmişti.
DW de bunun üzerine dwturkce.com alan adını aldı ve yayımlarını hâlâ bu adresten sürdürüyor.
"DW Türkçe yayınlarına devam edecek"
DW Türkçe Yayınlar Sorumlusu Erkan Arıkan da RTÜK'ün kararının basın özgürlüğü ilkelerini ihlal ettiğine dikkat çekerekteknolojik imkanların kısıtlamaların önüne geçebildiğine işaret etti. DW Türkçe'nin tarafsızlık çizgisindeki yayınlarına devam edeceğini belirten Arıkan, "Günümüzde dünyada bilgi ve haber alma özgürlüğünün önüne geçmek ilerleyen teknoloji sayesinde artık çok zor. Elimizdeki imkanlarla dünyada, Avrupa'da, Almanya'da ve Türkiye'de yaşanan gelişmeleri farklı bakış açılarıyla, arka plan bilgileri ile okuyucularımıza, izleyecilerimize her zaman olduğu gibi farklı platformlarda aktarmaya devam edeceğiz" şeklinde konuştu.
DW Türkçe neden engellenmişti?
RTÜK, 2019'da yürürlüğe giren yönetmelikle internet yayıncılarına lisans alma şartı getirmiş ve ardından Şubat 2022'de DW, VOA ve Euronews'in Türkçe yayınlarına başvuru için 72 saat süre tanımıştı.
Euronews, haber sitesi üzerinden Türkçe canlı yayın yapmadığı ve görüntülü bülten yayınlamadığı için başvurudan muaf tutulmuştu.
RTÜK, VOA Türkçe ve DW için ise verilen sürede lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle yargı yoluna gitmiş ve bu çerçevede yargı yoluyla da uluslararası program sağlayıcıların Türkiye'de lisans almasını talep etmişti.
Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği de lisans başvurusu yapmadığı gerekçesiyle 30 Haziran 2022'de VOA Türkçe ve DW'ye erişim engeli getirilmesine karar verdi. 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren de erişim engeli kararı uygulanmaya başlandı.
DW, sadece Türkçe servisinde değil diğer dillerde de canlı yayın ve görüntülü içerik butonlarını kaldırmadığı için Türkiye'de 32 dil yayını ile birlikte erişime engellendi. VOA'in ise sadece Türkçe yayınları için erişim engeli kararı alındı.
DW Türkçe, engelleme kararının uygulanmasının ardından içeriklerini okuyuculara ulaştırabilmek için dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr alternatif adreslerini kullanmaya başladı.
DW neden lisans başvurusu yapmadı?
Lisans koşullarının Almanya'daki yasalarla uyumsuz olması ve sansüre yol açabileceği gerekçeleriyle DW bu talebi yerine getirmedi.
İtirazını Türkiye'de Anayasa Mahkemesi'ne taşıyan DW, Anayasa'nın 26 ve 28'inci maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) düzenlediği ifade ve basın özgürlüğü, ayrıca Anayasa'nın 36, 40 ve 141'inci maddeleri ile AİHS'nin 6'ıncı maddesindeki adil yargılanma ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiğinin tespitini talep etti.
DW'nin Kurum Sözcüsü Carla Hagemann, DW'nin Almanya'daki yasal düzenlemeler nedeniyle RTÜK'e lisans başvurusu konusunda Türk hukukunun gereklerini yerine getiremediğine dikkat çekerek "Türk hukukunda lisans için yerine getirilmesi istenen koşullardan biri, DW'nin sorumluluğunun yüzde 50'sinden fazlası bir Türk vatandaşında olan bir tüzel kişilik oluşturmasıdır. Bu yayın sorumluluğunun başka bir kişiye devri anlamına geliyor. Söz konusu talep, yayın içeriklerinin tüm sorumluluğunun DW yöneticisine ait olduğunu ve bunun dışarıdan bir kişiye devredilemeyeceğini öngören Deutsche Welle Yasası ile uyumlu değildir" açıklamasını yaptı.