Tr 
En 
İran Siber Uzay Yüksek Konseyi (SCC), yasal izin alınmadığı sürece ülkede VPN ve benzeri sansür kırıcı araçlar kullanmanın yasaklandığını açıkladı. SCC, VPN vb. araçları "yasa dışı" olarak tanımladı.
İran, ülkenin Siber Uzay Yüksek Konseyi'nin (SCC) Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney tarafından onaylanan direktifi uyarınca VPN'ler gibi internet sansürünü atlatmak için tasarlanmış sanal özel ağların kullanımını resmen yasakladı.
Konseyin sekreteri Muhammed Emin Aghamiri, ilk olarak Hamaney tarafından onaylanan kararnamenin yürürlüğe girdiğini duyurdu.
Yeni düzenlemeyle, yetkililer tarafından açıkça izin verilmediği sürece VPN araçlarının kullanımı yasaklandı. İran hükümetinin hangi durumlarda VPN kullanılmasına izin vereceği ise henüz belli değil.
'Rejim, halkı dünyadan izole ediyor'
Karar sonrası konuşan CitizenLab Bilgi Güvenliği Analisti ve Kadın Hakları Savunucusu Azam Jangravi, şunları söyledi:
"Rejim, izinsiz VPN kullanımını yasa dışı hale getirerek yalnızca temel insan hakkı olan ifade özgürlüğünü ihlal etmekle kalmıyor, aynı zamanda İran halkını dünyanın geri kalanından izole ediyor ve onları dijital çağın faydalarından mahrum bırakıyor. VPN'ler, İranlı kullanıcıların küresel internete erişmesine ve sosyal medya platformlarında kendilerini özgürce ifade etmesine olanak tanıyan birkaç araçtan biridir."
'Düzenleme halkı kapsamıyor'
Aghmari'nin açıklaması sonrası yurttaşlar, bu karar tepki gösterdi. Kullanıcılar, İranlıların büyük çoğunluğunun ücretsiz internete erişmek için VPN'nden başka seçenekleri olmadığını, dolayısıyla VPN kullanımını yasa dışı hale getirmenin ülkedeki çoğu insanı tehdit altına aldığını söyledi.
SCC Sekreteri Muhammed Emin Aghamiri, tepkilerden bir gün sonra devlet televizyonuna bir demeç verdi. Aghamiri, düzenlemelerin halkı kapsamadığını ve sadece üst düzey devlet kurumlarına (diğerlerinin yanı sıra yüce liderin ofisi, cumhurbaşkanlığı, yargı ve parlamento) yönelik olduğunu söyledi.
'Amaç yabancı yayımcıları uzaklaştırmak'
Ancak Aghamiri'nin bu açıklaması yurttaşlar ve dijital haklar savunucuları tarafından inandırıcı bulunmadı.
Zira söz konusu yönerge, VPN yasağının kimi kapsadığına bakılmaksızın İran'ın internet ortamında büyük ölçekli değişiklikler yapılmasını gerektiren başka düzenlemeler de içeriyor.
İran hükümetinin uzun süredir "Ulusal Bilgi Ağı" adını verdiği projesi üzerinde çalışması, bunun en büyük göstergesi. "Ulusal Bilgi Ağı" web sitelerini ile onların sunucularını İran içinde konumlandırmaya zorluyor. Bununla birlikte hükümet, bazı devlet hizmetlerini yalnızca yerel platformlarla sınırlandırıyor ve yerel hizmetlerin kullanımını teşvik etmek için küresel internet trafiğinin yerel trafiğe iki kat daha pahalı olmasını sağlıyor.
Yeni karar, İran'da sosyal medya platformlarının nasıl kullanıldığı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Zira sosyal medya platformları da ülkede temsilcilik açmaya zorlanan internet siteleri arasında yer alıyor.
El Cezire'de yer alan habere göre şu ana dek Meta ve ona bağlı platformlar başta olmak üzere hiçbir sosyal medya platformu İran'da temsilcilik açmayı kabul etmedi.
Dolayısıyla şu an için söz konusu sosyal medya platformlarına nasıl bir yaptırım uygulanacağı bilinmiyor ancak uzamnlar, ilgili platformlara erişimin engelleneceğini belirtiyor.
'Kararın arkasında rant var'
İran uzun zamandır kapsamlı internet kısıtlamaları nedeniyle eleştirilere maruz kalıyor. Ülkede yurttaşlar Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, Reddit ve WhatsApp gibi sosyal medya ve anlık mesajlaşma platformlarının yanı sıra HBO, YouTube ve Netflix gibi yayın platformlarının internet sitesine erişemiyor.
Yerel basında çıkan haberler de ise hükümet içindeki unsurların ya da bağlı kuruluşlarının VPN ticaretinden kazanç sağladığını öne sürerek VPN yasağının arka planında başka çıkarların konuşulduğunu belirtiyor.
Hükümetin yasağı nasıl uygulayacağı ya da istisnaları nasıl sağlayacağı ise belirsizliğini koruyor.
İletişim teknolojisi uzmanı Mohammad Keshvari, VPN'lerin yasaklanmasının "yeni olmadığını, ancak son kararnamenin buna karşı gelenler için sonuçları netleştirmediğini" söyledi.
Keshvari, teknik açıdan bakıldığında VPN kullanımını tamamen engellemenin mümkün olmadığını da sözlerine ekledi.
VPN kullanımının suç sayılması kararnamede dikkat çekici bir şekilde yer almadı; analistler bunun, daha önce bu tür hükümleri yasa tekliflerinden çıkarmış olan parlamentonun yasama görevlerini yansıttığını söyledi.
ABD: Rejimin halktan korktuğunun bir gösterghesi
ABD, İran'ın VPN ve benzeri hizmetlerinin kullanımını yasaklama kararını "İran rejiminin halkından ne kadar korktuğunun bir hatırlatıcısı" olarak nitelendirdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, hükümetin "kendilerine internet ve bilgiye sınırsız erişim verildiğinde [İranlıların] neler yapabileceklerinden" korktuğunu, 2022 ayaklanmasının ve ardından hükümetin reddedilmesinin ülkenin “zalim” rejimi karşısında halkın gücünü yansıttığını söyledi.