AYM, internet siteleri ile haberlere “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” gerekçesiyle erişim engeli getirilmesinin "ifade özgürlüğü hakkının ihlali" olduğuna hükmetti. Buna göre aralarında Diken, ETHA, Jin News, Cumhuriyet Gazetesi, Independent Türkçe, Mezopotamya Ajansı, Oda TV, Twitter, Ekşi Sözlük ve Wikipedia’nın da yer aldığı başvuruculara uygulanan erişim engelinin kaldırılmasına karar verdi.
ALİ SAFA KORKUT
Anayasa Mahkemesi (AYM), 5651 sayılı kanunun 8/A maddesi gereğince, yani “milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması” gerekçesiyle internet siteleri ve/veya bu sitelerdeki içerikleri erişime engellen yayımcıların yaptığı ifade özgürlüğü hakkının ihlali başvurusunu karar bağladı.
AYM, 21 Kasım 2023’te verdiği ancak bugün duyurduğu kararında 62 başvuruyu birleştirdi ve bunları haklı buldu. Buna göre Yüksek Mahkeme, bu madde dayanak gösterilerek verilen erişim engeli/içeriğin çıkarılması kararlarının ifade özgürlüğü başta olmak üzere çeşitli Anayasal hakları ihlal ettiğine hükmetti.
Kararla, aynı zamanda başvuruculara manevi tazminat ödenmesine de hükmedildi.
Yüksek Mahkemenin bu kararı, ilgili yayımcılara uygulanan erişim engeli kararlarının kaldırılması için yeniden yargılama yapmaları adına mahkemelere gönderilecek.
Jin News, Yeni Yaşam, Cumhuriyet, Diken, Ekşi Sözlük, Twitter..
AYM’nin, haklarının ihlal edildiğine karar verdiği başvurucular arasında Etkin Haber Ajansı (ETHA), Diken, Cumhuriyet Gazetesi, Mezopotamya Ajansı, Artı Tv, 216’da KHK ile kapatılan Dicle Haber Ajansı (DİHA), Yeni Yaşam Gazetesi, Jin News, KHK Tv, Haber Erciş, Podcast Kurdî, Independent Türkçe ve Oda TV gibi yayımcıların yanı sıra Twitter, Wikipedia ve Ekşi Sözlük gibi sosyal medya platformları da yer aldı.
İfade özgürlüğü ve diğer Anayasal haklarının ihlal edildiği belirtilen başvurucular arasında internet yayımcıların yanı sıra bireysel başvurucular da bulundu. Bireysel başvurucuların büyük çoğunluğu gazetecilerden oluştu.
Bunlar bazıları gazeteciler Reyhan Çapan, Ziya Çiçekçi, Erkan Çapraz, Podcast Kurdî adına Rabia Çetin, Ferhat Parlak, Ali Ergin Demirhan, Vural Nasuhbeyoğlu, Mehmet Göcekli, Evren Dede, Haber Erciş adına Erhan Akbaş ile Sercan Akbaş oldu. Avukatlar Mehdi Özdemir ile Levent Mazılıgüney ile teknolojist Ahmet Alphan Sabancı da AYM’nin, hakkının ihlal edildiğine hükmettiği başvurucular arasında yer aldı.
Kürt basını çoğunlukta
AYM’nin “İfade özgürlüğü ile diğer çeşitli Anayasal hakları ihlal edilmiştir” hükmüne vardığı yayımcıların büyük çoğunluğu Kürt basınından oluştu.
Bunlar arasında Jin News, AYM’nin, aleyhinde hak ihlali yaşandığına karar verdiği başvurucular arasında ilk sırada yer aldı. Yüksek Mahkeme, maruz kaldığı erişim engellerine karşı Jin News’ün yaptığı 12 başvuruyu kabul etti.
Mezopotamya Ajansı, 216’da KHK ile kapatılan Dicle Haber Ajansı (DİHA), Yeni Yaşam Gazetesi, Jin News ve başvurusu Rabia Çetin tarafından yapılan Podcast Kurdî de AYM tarafından hak ihlaline maruz kaldığı belirtilen yayımcılar arasında yer aldı. Yine ihlal başvurusu kabul edilen bireysel başvurucular arasında yer alan gazetecilerin bir kısmı da Kürt basınında faaliyet gösterenlerden oluştu.
Twitter, Wikipedia, Ekşi Sözlük…
AYM, internet gazeteleri ile gazetecilerin yanı sıra Twitter, Wikipedia ve Ekşi Sözlük’ün başvurularını da kabul etti.
Ana alan adı eksisozluk.com 22 Şubat 2023’te erişime engellenen Ekşi Sözlük’ün yaptığı başvurusu da kabul edildi. AYM, sözlüğün engellenmesinin ifade özgürlüğü hakkının ihlali olduğuna hükmetti.
Tweet’leri için neredeyse her gün erişim engeli kararı verilen Twitter ile dönemsel olarak içerikleri engellenen Wikipedia’nın başvurusu da AYM tarafından uygun bulundu ve hak ihlali olduğuna karar verildi.
MLSA’nın Podcast Kurdî ve Haber Erciş başvurusu da kabul edildi
AYM’nin, maruz kaldığı erişim engelinin hak ihlali olduğuna karar verdiği Podcast Kurdî ile Haber Erciş’in başvurusu Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) Eş Direktörü avukat Veysel Ok tarafından yapılmıştı.
Başta Van olmak üzere Türkiye’de meydana gelen toplumsal olayları haberleştiren Haber Erciş’in internet sitesi haberercis.com, 9 Nisan 2019 tarihinde erişime engellenmişti.
Karara yapılan itiraz Erciş Sulh Ceza Hakimliği tarafından reddedilmiş ve MLSA, bilgiye erişim hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle söz konusu erişim engelini 1 Temmuz 2019’da AYM’ye taşımıştı.
Kürtçe podcast yayımcılığı yapan Podcast Kurdî’nin “İro çi bu - bugün ne oldu” isimli haber programının paylaşıldığı tweet, Ankara 4. Sulh Ceza Hakimliğinin 22 Şubat tarihli kararıyla erişime engellenmişti.
Karar, Rabia Çetin adına MLSA tarafından AYM’ye taşınmıştı.
Ankara 4. Sulh Ceza Hakimliği, 22 Şubat tarihli kararında, aralarında Avesta Yayınevi, Rudaw, Podcast Kurdi ve Botan International ile Kürtçe yayım yapan bazı Kürt gazeteci, yazar ve sanatçılara ait olanların da bulunduğu toplam 344 URL’ için erişim engeli emri vermişti.